Dzisiaj, tuż po jubileuszu dwudziestopięciolecia Wagi i Miecza, mam przyjemność napisać dla Państwa kilka słów refleksji. Takie rocznice w naszej społeczności nie są codziennością i dlatego myślę, że jest to dobry moment by zatrzymać się na chwilę, i spojrzeć z dumą w przeszłość oraz z nadzieją na przyszłość. Cieszę się razem z Czytelnikami, że tak nieduża gmina, tak niewielka społeczność jak nasza ma możliwość spisywania codziennej historii dla przyszłych pokoleń.

Myślę, że czasami sami nie zdajemy sobie sprawy, jak ważne w naszym życiu jest oparcie i stabilność emocjonalna, która od pierwszych chwil życia kształtuje naszą osobowość, najpierw poprzez rodzinę, potem przedszkole (czasami żłobek), szkołę, a następnie już w życiu dorosłym, poprzez pracę, działalność samorządową, społeczną, stosunki sąsiedzkie i regionalizm jaki tworzy to nasze miejsce zamieszkania. I to jak nas ta społeczność wychowa, i jak my sami się w niej odnajdziemy, pozwala każdemu z nas zakorzenić się na dłużej tworząc dzisiaj krajobraz strzyżowskiej wspólnoty.

To właśnie jubileusz dwudziestopięciolecia nasunął mi refleksję więzi jaka łączy nas – mieszkańców. Jeżeli moi drodzy pochylicie się nad stronicami miesięcznika, jeśli zechcecie zagłębić się w jego kolejne stronice, to niejednokrotnie przeglądając np. wydarzenia gospodarcze czy też kulturalne z poprzednich lat nasuną się Wam wspomnienia, przypomną dobre chwile lub też smutny czas, ale zawsze to będzie echo naszych wspólnych wydarzeń zamknięte w pamiętniku „Waga i Miecz”.

Osobiście, od początku, miałam przyjemność uczestniczyć w przygotowaniach do uroczystości, która odbyła się w dniu 9 kwietnia 2016 r. w Domu Kultury „Sokół”. Wiele osób zaangażowało się całym sercem w projekt gali. Kilka miesięcy wcześniej, na czele z ówczesną jeszcze Redaktor Naczelną – Anetą Kozioł i Towarzystwem Miłośników Ziemi Strzyżowskiej zaczęliśmy planować, jak uczcić srebrne gody gazety. Po wstępnym przygotowaniu pomysłu uzyskaliśmy jego akceptację na szczeblu samorządowym, a Mariusz Kawa – Burmistrz Strzyżowa uznał projekt za atrakcyjny i czynnie włączył się w jego realizację.

Ci z Państwa, którzy byli na gali wiedzą jak trudno było zebrać w pigułce 25 lat pracy twórczej, jak omówić ponad 300 wydanych numerów, jak uszanować ponad 900 piszących i jak dotrzeć z tymi informacjami do wszystkich naszych mieszkańców, tak by nikt nie poczuł się dotknięty, i tak by nikogo nie pominąć.

Ci z Was, którzy nie mogliście być obecni na gali, uwierzcie mi, to było bardzo trudne zadanie.

Mam jednak nadzieję że udało się uhonorować wszystkich tych, którzy włożyli swój wkład w istnienie naszej strzyżowskiej gazety.

Dlatego biorąc pod uwagę ogrom materiałów znajdujących się w kolejnych miesięcznikach na jubileuszowym spotkaniu postanowiliśmy przedstawić dorobek gazety tematycznie czyli zaprezentować miesięcznik w takiej formie, w jakiej ukazuje się współcześnie, przy jednoczesnym uwzględnieniu całego rysu historycznego jego istnienia. Toteż na scenie strzyżowskiego Domu Kultury pojawiały się informacje dotyczące miasta i gminy Strzyżowa, te ważne i te mniej ważne wtedy, ale dzisiaj istotne dla całokształtu naszej społeczności.

Wielkie i drobne wydarzenia z życia mieszkańców, społeczne potrzeby i oczekiwania obywateli, przeplatane są do dzisiaj wydarzeniami  oświatowymi i kulturalnymi. Myślę, że mieszkańcy naszego regionu cenią sobie ten różnorodny misz-masz, gdzie informacje o gospodarce czy też samorządności łączą się z wierszem i książką, gdzie sportowe wiadomości płyną strugą nieprzerwaną,  nawet gdy kroniki policyjne donoszą, a Baby Glinickie z przymrużeniem oka śpiewają, pielęgnując tradycje regionalizmu.

Jesteśmy razem nie tylko od święta, my tutaj żyjemy na co dzień i jesteśmy twórcami naszej historii, a Waga i Miecz przez kolejne lata, aż do złotego jubileuszu, a nawet diamentowego i dalej… ma szanse zapisywać naszą własną, strzyżowską tożsamość na kartach miesięcznika –  dla potomnych, dla naszych dzieci i wnuków…

Nie pozwólmy by ta kronika zaginęła, cieszmy się wolnością słowa, działając, czyniąc, tworząc i dzieląc się codziennością sami twórzmy historię, naszą strzyżowską opowieść.

 

 

Z życzeniami kolejnych jubileuszy

dla miesięcznika „Waga i Miecz”

Urszula Rędziniak

 

 

 

 

 

Dzisiaj chciałabym się podzielić emocjami jakie mogą towarzyszyć gdy strona za stroną wczytasz się w słowa antologii, tomiku który właśnie trzymasz w dłoniach, ale tak to już jest z poetami, że wena przewrotną bywa, więc ja też przeplatać będę myśli – słowem i wierszem, bo jest o czym wspominać i co opowiadać…

Wieczór nadchodził gwieździsty i czystością zachodzącego dnia pachniało wokoło, gdy tylko sobie znanymi sposobami grono utalentowanych osób stanęło w szranki o laur zwycięstwa w konkursie „Jednym słowem – poezja” zrealizowanym przez Bibliotekę Publiczną Gminy Wiśniowa.

I już pomysł goni zamiar, a jest się czym dzielić, bo pisać każdy może, trochę lepiej lub gorzej, szczególnie dzisiaj gdy dostępność środków masowego przekazu jest nieograniczona i tylko odwagi potrzeba by zamieścić swoją twórczość tak, by publiczność mogła ją zobaczyć, dotknąć poczytać, poczuć i pokochać. I tylko dziw bierze, że o Gminie Wiśniowa tak cicho wierszowanym słowem było do dzisiaj.

Miałam przyjemność trzymać w dłoniach wszystkie stronice wierszy jako jedna z pierwszych. Ciekawa lektura, a po niej chwila zamyślenia, jedno spojrzenie w twórczość poetycką i już autorom, wszystkim, i każdemu z osobna można powiedzieć wiele, ważne by z umiarem ważyć słowa, bo to początek pisarski i zrazić uczuć niczyich nie można. Dlatego warto podkreślić, że mamy tutaj debiut pisarski ośmiu osób, które różnią się od siebie pod każdym względem, ale zostały połączone miłością do słowa i odwagą, aby pokazać swoje wiersze szerszemu gronu.

Dla wielu twórców w takiej sytuacji zaczynają się schody, bo wiersz wyciągnięty z zakamarków szuflady nabiera życia. Pisarz miał swój zamysł, stworzył własne „dzieło” i  w zasadzie z pietyzmem pielęgnuje go jak „dziecko”. I nagle zderza się z szarą rzeczywistością, odbiorem indywidualnym każdego słowa, z krytyką, uwagami i pochlebstwami, wzruszeniem i smutkiem, radością i łzą, cukierkową słodyczą i cytrynowym smakiem recenzji. 

Przed takimi dylematami staną wszyscy autorzy niniejszego tomiku, bo odważyli się na publikację swoich wierszy, oni pierwsi po słowach gratulacji zderzą się ze ścianą sławy. Jednak świadomość potrzeby tworzenia powinna zrównoważyć wagę dobrego słowa z krytyką, dopuścić do siebie możliwość indywidualnego postrzegania liryki, a przede wszystkim pozwolić uwolnić się emocjom i wykorzystać je do kolejnego wiersza, do tworzenia nowych obrazów, do malowania innej rzeczywistości, do kreowania mody na poezję, po prostu tak by umilać chwile słowem pisanym, idąc krok za krokiem własnych refleksji, dokładając do tego wiedzę i szlif literacki.

Otwartość poezji polega właśnie na jej niepowtarzalności. Jak już nadmieniłam, nie da się mówić o poezji bez strof ulotnych, bez ich metafor i meandrów niepewności. To jak narkotyk, wciąga, pochłania i nie pozwala odejść w nieznane. Dlatego grupa wiśniowieckich autorów miała szczęście, gdyż ktoś postanowił ich twórczość wyciągnąć z zakamarków szuflad. Pomysł zacny, a co najważniejsze udało się go przerodzić w czyn. Cieszę, że Biblioteka zrealizowała swój pomysł, bowiem… tutaj pozwolę sobie na symboliczną metaforę  ekspresji i  zacytuję fragment wiersza Agnieszki Zamorskiej ***(Na grobie nieznanego poety)

„Grób nieznanego poety

Pęka w szwach

Od nie zapisanych słów

Nie utrwalonych gestów

Natchnień

I pustki”

Konkurs „Jednym słowem – poezja” przyczynił się do odkrycia kilku wrażliwych osób, które odważyły się wyciągnąć swoje wiersze z szuflady.  Jak już wspomniałam, czytając po kolei wszystkich autorów doznałam wielu przyjemnych odczuć, tym bardziej, że zamieszczone wiersze są różnorodne zarówno co do treści jak i co do formy, a to oznacza, że ich autorzy na etapie tworzenia nadają przemyślany kształt swoim słowom. Ciekawość życia, zatroskanie nad niepewnością i wiara spełnienia, my dzisiaj możemy zaczytać się w ciszy zamierzonego wytchnienia w strofy twórców, którzy podzielili się z nami wrażliwością jak choćby Monika Urbanek w swoim wierszu:

„Zagubiony w labiryncie mego serca

W otchłani błądzących dusz

W świecie zła i samozniszczenia

Szukasz mnie jak pocieszenia”

Ulotność uczuć znana jest każdemu, a jednak ubrana w metaforę potrafi zmienić świat i jego postrzeganie. Zdołać złapać marzenie i utrzymać iskrę nadziei w sercu, tak wiele i tak nie dużo, gdy tylko zechcemy pozwolić myślom szybować bezkarnie, tak aby powtarzając strofy za Martą Ciosek z wiersza Zielony sweter pamiętać o każdej chwili radości i zadowolenia, o istocie bycia z drugim człowiekiem, bo przecież

„(…) Takie ręce mogłyby objąć cały świat

gdyby im na to pozwolił

(…)czasem do szczęścia potrzeba nam tak niewiele”

 Jak już wyżej wspomniałam, wiersze w tomiku wyróżnia wielobarwność poruszanej tematyki, każdy z nich jest inny, tak jak osoby które je tworzyły. Stąd mamy możliwość nie tylko poznać twórczość, ale także spojrzeć innym okiem na ich twórców, bo przecież musisz zostawić cząstkę siebie w wierszu tak, by on ożył, by odnalazł swoją drogę do innego serca, by trafił na swoją bratnią duszę. Taka rozmaitość emocji i wrażeń pozwala czytelnikowi bez znużenia podążać śladem twórcy, i chociaż zmienia się klimat poszukujemy nadal, jak choćby w wierszu Zuzanny Jaskółki Szukam;

„(…) na zakurzonym skrzyżowaniu

pośród babiego lata nad drogą

szukam Cię (…)”

by po chwili słowami Janiny Jałowiec Przy stole znaleźć ukojenie i odpoczynek, jak to się nam zdarza prawie codziennie, lecz z reguły bezwiednie, a tutaj czarno na białym, zmienia się nastrój, zmienia się krajobraz, a mimo to słowa skreślone przenośni odcieniem przykuwają uwagę czytelnika:

„(…) zaparzę ci wspomnienia

w imbryku zapomnianej rozmowy

pij póki gorące

(…)aby każda cząstka życia

była tak samo słodka”

 Prawda, że słowa tu płyną razem z zapachem kawy poddając pod rozwagę codzienność, tak by nie zapomnieć o radości dnia każdego, bo przecież życie nam ucieka, a my czasami powinniśmy choćby na chwilę przystanąć, na przykład na odrobinę poezji Roberta Jurasza, a może też spotkamy swojego Anioła Stróża, który odpoczywa jak w wierszu Frasobliwy Anioł Stróż

(…)Strażnik domowego ogniska

Frasobliwie siedzi na kamieniu

I nie wie jak to się stało,

że aż tak bardzo się zagapił.

 I tak od miłosnych uniesień poprzez smak domowego ogniska zbliżyliśmy się do istoty wiary by po chwili zmienić rytm i podążyć romantycznym tonem Żywiołów Agaty Książek, która z wielką pasją przenosi nas w prawo buntu i pewność zwycięstwa podszytą romantyzmem i marzeniami. To młodość, ona rządzi się własnymi prawami:

„(…) Iść mi trzeba,

Póki ciało żyje

Z twarzą wygiętą do nieba

Gdzie smutek mój i ogień się skryje”

Tak w życiu bywa, kończąc opowieść o twórcach, zatrzymam się na chwilę przy strofach czerwienią skropionych, patriotyzmem osnutych na jawie, a może tylko we śnie, dla odmiany fragment wiersza Andrzeja Gugały Jawa/sen, który nadal podkreśla istotę miłości do ojczyzny, zakorzenioną w każdym z nas od urodzenia:

„(…) poprzez mgłę kończącej się wizji

jeszcze zdążyłem zauważyć

na każdym z nich biało-czerwona

kokarda mimo-wszystko…”

Jak widać mamy tutaj niebagatelną wielorakość doznań i emocji, a przecież to zaledwie fragment, tego co kryje w sobie antologia, na której stronice serdecznie zapraszam, bo moja opowieść już dobiega końca…

W Prima Aprilis, choć to nie był żart odbyło się spotkanie zorganizowane przez Bibliotekę, na które przybyło wiele zacnych osobistości i oczywiście laureaci wydanego tomiku. Sala pękała w szwach od tłumu gości i wspaniałej atmosfery podczas całego wieczorku poetyckiego. Efektem końcowym było wręczenie uczestnikom 10 pamiątkowych tomików antologii „Wiśniowa z poezją w tle”.

Mnie jako przewodniczącej komisji konkursowej przypadł w udziale zaszczyt ogłoszenia wszystkich zwycięzców. Ponadto wśród ośmiu laureatów tomiku jury wyróżniło Martę Ciosek jako autora najlepszego zestawu wierszy oraz Roberta Jurasza jako autora najlepszego wiersza pt.  Frasobliwy Anioł Stróż.

Wszystkim nagrodzonym życzę dalszych sukcesów, wielu spotkań z czytelnikami, Bibliotece kolejnych ciekawych projektów, Wam zaglądającym na strony antologii odpoczynku wśród strof pełnych metaforycznych uniesień i poetyckich wzlotów, a sobie udziału w kolejnym takim przedsięwzięciu pełnym emocji i wzruszeń, tam gdzie można pozwolić refleksjom poszybować wraz ze strofami w nieznaną przyszłość, do innego wymiaru, gdzie słowo jest lekiem na całe zło.

Fot. Grzegorz Tomaszewski

 

 

 

W dniu 17 stycznia od 19 lat Kościół Katolicki w Polsce świętuje Dzień Judaizmu – święto ustanowione przez Konferencję Episkopatu Polski w 1997 roku.

Dzień Judaizmu ma na celu ponowne odkrycie więzi z judaizmem poprzez wgłębienie się we własną tajemnicę wiary katolickiej. Co roku odbywają się centralne obchody w wybranym mieście, w tym roku to miasto Toruń jako gospodarz  przygotowało obszerny program i cykl spotkań. Mottem tegorocznych  obchodów Dnia Judaizmu jest pytanie: „Co ty tu robisz, Eliaszu?” (1 Krl 19, 9).

A my mieszkańcy Strzyżowa, od kilku lat, mamy naturalną przyjemność spotykać się w Dniu Judaizmu z kulturą żydowską, która połączona z miasteczkiem od wieków obecnie uległa zatarciu wspomnień. Jednak dzięki życzliwości i pomysłowi co roku ożywa echem w strzyżowskiej Bibliotece, która co ciekawe, dawniej była synagogą.

Dlatego patrząc okiem widza, który co roku spotyka się z historią kultury żydowskiej dzięki zaangażowaniu pracowników Biblioteki Miasta i Gminy w Strzyżowie oraz członków Towarzystwa Miłośników Ziemi Strzyżowskiej mogę naocznie przenieść się w inne czasy, zetknąć się z inną kulturą, poznać inne smaki czy też usłyszeć o innym świecie delektując się muzyką. I tak, dzięki zaangażowaniu wielu osób, do tej pory mogliśmy już zetknąć się z historią losów strzyżowskich Żydów, obyczajowością i kuchnią żydowską, z wyrafinowanym dowcipem czyli szmoncesem.

W tym roku natomiast grupa pasjonatów przedstawiła nam Chatunę czyli żydowskie wesele.

Czy wiecie, że kobieta musi wyrazić zgodę na małżeństwo?

W judaizmie związek małżeński postrzegany jest jako wypełnienie obowiązku, przykazania Bożego, to inaczej Kiduszin, czyli uświęceniem. Ceremonia zaślubin według obrządku żydowskiego różni się znacznie od tej, którą znamy, czyli według obrządku katolickiego.

I tak wprowadzeni w klimat wesela żydowskiego przez Marzenę Łącką zobaczyliśmy jak na salę wkraczają państwo młodzi w asyście rodziców, swatów i Rabina. W trakcie wejścia weselników okazało się, że jest to rekonstrukcja strzyżowskiego wesela żydowskiego z roku 1930.  Dostojne matki prowadzą delikatną i kruchą pannę młodą, która w skromnej bieli nieśmiało zerka na pełną salę gości. Dumni ojcowie prowadzą pana młodego, który z błyskiem w oku zerka na tłum próbując ukryć wzruszenie chwili.

Jakimś cudem wszyscy znajdują się wreszcie pod chupą – tradycyjnym baldachimem ślubnym,  przedstawiającym nowy dom, który młoda para stworzy w przyszłości. Uroczystości przewodniczy zaproszony Rabin, przyjaciel rodziny. Pod chupą znajdują się także rodzice Młodych. Trzymają się za ręce. Nie ukrywają wzruszenia. 

I tak rozpoczyna się cała ceremonia zaślubin, a każdy z aktorów amatorów daje się ponieść fantazji i nagle mamy 1930 rok. Pięknie, ten nastrój udziela się gościom, którzy z uwagą śledzą całą ceremonię.

Pan młody wkłada pierścień na wskazujący palec panny młodej i mówi:

Oto jesteś mi poślubiona tym pierścieniem według prawa Mojżesza i Izraela.

Zebrani goście potwierdzają fakt ślubu i krzyczą:

Mekudeszet czyli poślubieni!

I cała sala powtarza głośno: Mekudeszet,

życząc młodym wszystkiego najlepszego na nowej drodze życia.

Zaślubiny dobiegają końca, a młodzi częstują gości suszonymi owocami, ojcowie hojnie roznoszą wino, a do tego na sali pojawiają się drobne przekąski żydowskie.

Całość wesela przebiegła w serdecznej atmosferze, a ja razem z innymi uczestnikami zostałam ugoszczona i słowem i jadłem i muzyką klezmerską i przepięknymi pieśniami w języku hebrajskim.

I czego można chcieć więcej na takim weselu?

Właściwie oprócz dobrych życzeń niczego!

 

I ja tam byłam, wino i miód piłam!

Mazal tow!

 Fot. Paweł Lasota